Prawda jest jedną z największych wartości w życiu człowieka. Pragnienie poznania jej, odkrycia prawdziwego źródła zdarzeń i pozyskania wiedzy towarzyszą ludzkości od samego początku. To właśnie między innymi dzięki temu możliwy stał się dynamiczny rozwój cywilizacji.
„Madame” była debiutem Libery. Zawarł on w niej wiele motywów literackich.
Idealizowanie rzeczywistości, czyli nadmierne zniekształcanie rzeczywistych faktów w celu stworzenia bardziej pozytywnego lub atrakcyjnego obrazu, to zjawisko obecne nie tylko w życiu codziennym, ale także w literaturze. W wielu utworach autorzy ukazują konsekwencje błędnego spojrzenia na świat, które wynika z nadmiernego idealizowania otaczającej nas rzeczywistości. Tematyka ta jest bowiem ponadczasowa i obecnych zarówno współcześnie, jak i przed wieloma laty.
Rozważając temat wierności tradycji i poszukiwania nowych dróg, spojrzymy na różne postawy życiowe przedstawione w literaturze. Analizując lektury z listy obowiązkowej, dostrzegamy, jak różnorodnie autorzy podchodzą do tego zagadnienia, odzwierciedlając uniwersalne dylematy ludzkiego istnienia.
Rycerstwo w średniowieczu stanowiło najbardziej elitarną klasę społeczną, ponieważ rycerze walczyli na wojnach, które toczyły się cały czas. Dbali o bezpieczeństwo swoich państw,a nikt oprócz nich nie widział wojny, więc narastały wokół nich rozmaite legendy i opowieści. Z czasem ukuto pewien etos, to znaczy zestaw cech, którymi powinien się prawdziwy rycerz charakteryzować.
Człowiek jest zwierzęciem społecznym. Brzmi to obrazoburczo, doskonale jednak oddaje naszą socjalną naturą. Rodzimy się, dorastamy i żyjemy w zbiorowości. Bez niej nie możemy rozwijać pełni swoich możliwości, zapewnia nam ona bezpieczeństwo i wsparcie. Zbiorowość polega jednak na związkach obopólnych – dajemy i dostajemy profity z bycia jej częścią.
Opowiadanie Charlesa Dickensa „Opowieść wigilijna” to wiktoriańskie pouczenie o potrzebie współczucia, obecności i miłości. Odwiedzony przez trzy kolejne Duchy Świąt Bożego Narodzenia Ebenezer Scrooge przechodzi przemianą wewnętrzną: z chciwego mizantropa staje się współczującym i kochającym człowiekiem. Dickens wplótł w swoją historię następujące motywy literackie:
Epopeja narodowa, jaką jest „Pan Tadeusz”, niewątpliwie pomogła ukształtować współczesnego ducha polskości. Opowieść o konflikcie dwóch rodzin wywołanych dawną zbrodnią, próbie odpokutowania win i patriotycznych nadziejach na odzyskanie ojczyzny niewątpliwie rozpala serca kolejnych pokoleń. Mickiewicz, pisząc swoje dzieło, zawarł w nim wiele motywów literackich, które następnie inni autorzy będą powtarzać po nim na przestrzeni wieków.
Stefan Żeromski, pisząc „Przedwiośnie”, stworzył przede wszystkim powieść o dorastaniu w trudnym okresie po I wojnie światowej. Jego dzieło stanowi również ostrzeżenie przed ideami rewolucyjnymi oraz powodującymi je nierównościami społecznymi. Motywacje pisarza, zwanego „Sumieniem narodu polskiego”, widać doskonale w motywach literackich, jakich użył w swojej powieści.
Lady Makbet to jedna z najbardziej ikonicznych postaci współczesnego teatru. Prawdziwy pierwowzór femme fatale przedstawia obraz kobiety, owładniętej rządzą władzy i prestiżu. Stanowi bohaterkę wyrazistą, prawdziwie głęboką postać o negatywnym wydźwięku.