Idealizowanie rzeczywistości, czyli nadmierne zniekształcanie rzeczywistych faktów w celu stworzenia bardziej pozytywnego lub atrakcyjnego obrazu, to zjawisko obecne nie tylko w życiu codziennym, ale także w literaturze. W wielu utworach autorzy ukazują konsekwencje błędnego spojrzenia na świat, które wynika z nadmiernego idealizowania otaczającej nas rzeczywistości. Tematyka ta jest bowiem ponadczasowa i obecnych zarówno współcześnie, jak i przed wieloma laty.
„Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego doskonale ilustruje niebezpieczeństwo idealizowania rzeczywistości. Główny bohater, Rodion Raskolnikow, popada w obłęd, gdy zaczyna idealizować własne teorie moralne i przekonania, twierdząc, że pewne jednostki, jak on sam, mają prawo do popełnienia zbrodni w imię wyższego celu. Jednakże, jego idea ideałów moralnych zostaje zderzona z brutalną rzeczywistością, co prowadzi do tragicznych konsekwencji i olbrzymiego poczucia winy. Dostojewski pokazuje, że idealizowanie własnych przekonań może prowadzić do upadku moralnego jednostki. Główny bohater popełnił bowiem zbrodnię, która w dalszej kolejności sprowadziła na niego liczne problemy,
Innym ważnym utworem literackim, który eksponuje niebezpieczeństwo idealizowania rzeczywistości, jest „Romeo i Julia” Williama Szekspira. Tytułowi bohaterowie, zakochani w sobie młodzi ludzie, idealizują swoją miłość i ignorują rzeczywistość społeczną oraz bardzo poważne rodzinne konflikty. Ich naiwne spojrzenie na świat wpływa na to, że nie są oni w stanie przewidzieć tragicznych skutków swoich decyzji. Szekspir ukazuje, że niebezpieczeństwo idealizowania rzeczywistości objawia się również w aspekcie miłosnym, gdzie zbytnie skupienie się na idealnym obrazie miłości może prowadzić do tragedii. Utwór ten jest więc doskonałym dowodem na to, że miłość niekiedy może być bardzo zgubna, a zauroczenie drugą osobą może czasami nawet skończyć się tragiczną śmiercią.
Piosenka „Imagine” Johna Lennona stanowi doskonałe potwierdzenie niebezpieczeństwa idealizowania rzeczywistości. W tym utworze, Lennon tworzy obraz idealnego świata, w którym nie ma podziałów, wojen czy problemów. Tekst piosenki jest pełen idealnych wizji harmonii i pokoju. Choć utwór jest pełen pozytywnego przekazu, to równocześnie przypomina nam, jak trudno jest zrealizować te idealistyczne wizje w prawdziwym świecie. „Imagine” wskazuje na niebezpieczeństwo nadmiernego idealizowania rzeczywistości, gdyż może ono prowadzić do oderwania od prawdziwych problemów i trudności, z jakimi boryka się ludzkość. Idealizowanie świata bez uwzględnienia jego prawdziwych wyzwań może prowadzić do biernej postawy wobec trudności, zamiast aktywnego zaangażowania się w ich rozwiązanie.
Film „Truman Show” to historia pewnego mężczyzny, Trumana Burbanka, który przez całe życie był głównym bohaterem telewizyjnego reality show. Jego świat został skonstruowany tak, aby stworzyć perfekcyjne życie, pełne uśmiechów, bezpieczeństwa i codziennych przyjemności. Jednak Truman nieświadomie idealizuje swoje życie, nie zdając sobie sprawy z fałszywości otaczającej go rzeczywistości. Film ukazuje niebezpieczeństwo idealizowania rzeczywistości na poziomie społecznym i jednostkowym. Truman, choć żyje w iluzji nieskazitelnego świata, odczuwa wewnętrzne niezadowolenie i pragnienie prawdziwej wolności. „Truman Show” potwierdza, że idealizowanie rzeczywistości może prowadzić do utraty autentyczności i własnej tożsamości, co staje się barwnym odzwierciedleniem niebezpieczeństw związanych z kreowaniem pozornej doskonałości.
Idealizowanie rzeczywistości to bardzo powszechne zjawisko, które jednak może przynosić liczne reperkusje. Kiedy idealizujemy drugiego człowieka bądź jakąkolwiek sytuację, to przestajemy logicznie myśleć, w efekcie czego stajemy się bardziej podatni na manipulację. Destrukcyjne działanie idealizowania rzeczywistości jest stosowane zarówno w dziełach literackich, jak i w piosenkach czy filmach. Oznacza to, że jest to ponadczasowy problem, który może dotknąć niemal każdego.