„Treny” Jana Kochanowskiego to cykl składający się z 19 utworów, poświęconych zmarłej córce autora – Urszuli. Treny poprzedzone zostały dedykacją: „Orszuli Kochanowskiej, wdzięcznej, uciesznej, niepospolitej dziecinie…”. W drugim wydaniu „Trenów” do pozostałych utworów dołączył jeszcze jeden, poświęcony zmarłej niedługo po Urszuli córce Hannie. Zbiór był pisany prawdopodobnie od kilku do kilkunastu miesięcy.
Jan Kochanowski to jeden z najwybitniejszych literatów polskich epoki renesansu. Wśród wielu utworów, napisał również liczne pieśni, a także przetłumaczył na język polski „Psałterz Dawidów”. Psalmy są rodzajem pieśni religijnej, modlitewnej. Przyjmują one najczęściej charakter błagalny, dziękczynny lub jak w przypadku „Psalmu 47” – pochwalny.
Jan Kochanowski to wybitna postać literacka renesansowej Polski. Wśród wielu innych utworów, znamy go między innymi z fraszek, czyli krótkich, często humorystycznych lub sarkastycznych utworów, w których możemy dostrzec puentę. Część z nich wyróżniała się tematyka nie lekką i ironiczną, ale refleksyjno-filozoficzną .„O żywocie ludzkim” to jedna z nich, znajdująca się w księdze „Fraszki pierwsze”.
Psalm jest rodzajem pieśni modlitewnej, o podniosłym charakterze i pochwalnej, błagalnej lub dziękczynnej tematyce. Pieśni religijne wznoszone są do Boga, a wywodzą się ze starożytnosci, kiedy to przy akompaniamencie muzyki wysławiano w ten sposób bóstwa. Jednym z najbardziej popularnych polskich twórców pieśni był Jan Kochanowski – wybitny literat epoki renesansu.
Człowiek nie jest oderwaną od rzeczywistości jednostką – funkcjonuje w konkretnej przestrzeni, które ma na niego wpływ. Przykłady różnic między życiem w mieście i na wsi, znajdziemy w dziełach Władysława Stanisława Reymonta: powieściach Ziemia obiecana i Chłopi. Pochwałę wiejskiego życia znajdziemy również w twórczości Jana Kochanowskiego, a szczególnie w sielankowej Pieśni świętojańskiej o Sobótce.
Przedmiotem niniejszego komentarza jest „Tren III” autorstwa renesansowego poety Jana Kochanowskiego. Autor, posługując się kreacją cierpiącego ojca z powodu zmarłej córki, dąży do wypracowania pewnego nowego oglądu świata, religii i postaw życiowych.
Stała obecność poezji Jana Kochanowskiego w literaturze polskiej jest najlepszym dowodem na jej ponadczasowy wymiar. Przeszło cztery wieki nieustającej sławy są potwierdzeniem słów zawartych w „Pieśni XXIV Ksiąg Wtórych”: „Nie umrę”. Rzeczywiście, poezja renesansowego artysty nie tylko przetrwała do dzisiejszych czasów, lecz jest częstą inspiracją dla współczesnych poetów.
Pieśń IX z Ksiąg Pierwszych zalicza się do tej ostatniej kategorii. Najsłynniejszy polski poeta renesansu zastanawia się w pieśni nad kwestią szczęścia w życiu, a także rozstrzyga zalety stoicyzmu oraz epikureizmu, czyli dwóch odrębnych od siebie nurtów filozoficznych powstałych w starożytnej Grecji, po raz pierwszy złączonych w poezji przez wspomnianego już Horacego.
„Treny” Jana Kochanowskiego „kłują”, ale jakże mogłyby nie „kłuć”, skoro są rezultatem najdotkliwszego pasma rozczarowań, złożonego cierpienia.
„Tren V” autorstwa Jana Kochanowskiego to jeden z cyklu dziewiętnastu utworów, w których podmiot liryczny opłakuje swoją zmarłą córkę. W tym przypadku osobę mówiącą możemy utożsamiać z autorem, ponieważ teksty powstały w bezpośredniej reakcji na przedwczesne odejście Orszulki, ukochanej córki poety.