„Przypowieść o domu na skale” jest znana również jako „Przypowieść o dobrej i złej budowli”. Na prostym przykładzie budowy domu, Chrystus przedstawił dwie różne postawy wobec Słowa Bożego. Człowiek powinien budować swoje życie na trwałych fundamentach, podobnie jak dom.
Spis treści
Geneza utworu
Przypowieść, nazywana również parabolą, to gatunek o pochodzeniu biblijnym. Pojawia się również w literaturze religijnej Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Jest to gatunek epicki w formie wierszowanej lub prozaicznej. Przypowieści mają charakter moralizatorsko-dydaktyczny, służą do tłumaczenia skomplikowanych kwestii filozoficznych i moralnych w przystępny sposób. Ich fabuła jest schematyczna, bohaterowie nie posiadają zazwyczaj unikalnej, wyjątkowej osobowości. Przypowieść interpretuje się na dwóch poziomach – dosłownym i symbolicznym. Większe znaczenie ma warstwa alegoryczna, która wartościuje zachowania bohaterów i niesie ze sobą pouczenie dla czytelników. Wiele przypowieści pojawia się w Nowym Testamencie, ponieważ Chrystus tłumaczył swoim uczniom skomplikowane prawdy religijne i zasady, obowiązujące w Królestwie Niebieskim na przykładzie prostych historii z życia codziennego. Akcja przypowieści ma miejsce w czasach współczesnych dla ich pierwotnych słuchaczy, dlatego do ich zrozumienia konieczna jest przynajmniej podstawowa znajomość ówczesnych realiów. Obecnie utwory służą jako przykłady w homiliach i literaturze parenetycznej, która propaguje konkretne wzorce postępowania.
Przypowieść o domu na skale – analiza utworu
Utwór można dwukrotnie znaleźć w Piśmie Świętym. Pojawia się w Ewangelii św. Mateusza w rozdziale siódmym, w wersetach od dwudziestego czwartego do dwudziestego dziewiątego oraz w Ewangelii św. Łukasza w rozdziale szóstym, w wersetach od czterdziestego szóstego do czterdziestego dziewiątego. Narratorem, jak w przypadku większości biblijnych przypowieści, jest Chrystus. W utworze pojawia się w dwóch bohaterów – człowiek roztropny, budujący dom na skale oraz człowiek nierozważny, który buduje dom na piasku. Przypowieść stanowi epilog opowieści o kazaniach, wygłaszanych przez Chrystusa na Równinie. Ich słuchaczami byli uczniowie oraz inni ludzie, którzy przybywali nawet z dalekich stron, w nadziei na uzdrowienie ciała lub nawrócenie wątpiącej duszy.
Przypowieści były pisane prostym językiem, ze względu na ich przeznaczenie. Chrystus za ich pośrednictwem tłumaczył skomplikowane kwestie, związane z wiarą i Królestwem Niebieskim w sposób przystępny, nawet dla ludzi prostych i niewykształconych. Warstwa stylistyczna przypowieści jest minimalistyczna. Pojawiają się, typowe dla utworów biblijnych, inwersje („dom swój zbudował na skale”, „na skale był utwierdzony”, „kto tych słów moich słucha”, „dom swój zbudował na piasku”, „upadek jego był wielki”). Obecne są również archaizmy („bowiem”). Zastosowano też epitety („człowiekiem roztropnym”, „człowiekiem nierozsądnym”).
Przypowieść o domu na skale – interpretacja utworu
Przez przykład budowy domu, Chrystus chce przedstawić dwie przeciwstawne postawy, dotyczące odbioru Słowa Bożego i wcielania go w codzienne życie. Do wznoszenia budowli również można podejść na dwa sposoby. Chrystus opowiada o pierwszym bohaterze – odpowiedzialnym, rozważnym człowieku. Mężczyzna znał się na swojej pracy, dlatego odpowiednio wybrał miejsce na budowę bezpiecznego domu dla swojej rodziny. Budynek stanął na twardej, stabilnej skale. Pogoda wciąż się zmieniała, nadeszły ulewy i wichry, a potoki wystąpiły z brzegów. Żywioły zaatakowały ustawiony na skale dom, jednak on posiadał solidne fundamenty i nie zawalił się. Następnie, Jezus opowiada o drugim człowieku, który również zbudował domostwo. Nie wykazał się on rozwagą, bezmyślnie wybrał miejsce na budowę domu. Postawił budynek na piasku, który jest przeciwieństwem skały, ze względu na swoją niestałość. W tamtym miejscu również nadeszły ulewy i porywisty wiatr, potoki wystąpiły z brzegów, zalewając okolicę. Dom nie posiadał solidnych fundamentów, dlatego natychmiast runął. Zgromadzone tłumy były pod wrażeniem nauk Chrystusa, który potrafił trafić do każdego człowieka. Słowa Jezusa znacznie różniły się od kazań żydowskich uczonych, którzy posługiwali się wyłącznie cytatami z Pism i wyszukanymi metaforami.
Opowieść o budowie domu jest tylko pretekstem do udzielenia wskazówek na temat zgłębiania Słowa Bożego i prowadzenia zgodnego z nim życia. Wiara powinna opierać się na solidnych fundamentach tak jak dom. Nie wystarczy słuchać nauk Chrystusa i zachwycać się ich mądrością. Należy dogłębnie je przemyśleć i zrozumieć. Człowiek, który naprawdę przyjmie Słowo Boże do swojego serca, zawsze pozostanie wierny Bogu, niezależnie od otoczenia i okoliczności. Powierzchowna wiara runie przy pierwszym nieszczęśliwym wydarzeniu, ponieważ jest tylko przyzwyczajeniem i pustym obrzędem. Człowiek, który naprawdę posiada w swoim sercu Boga, przetrwa wszystkie przeciwności i pozostanie mu wierny, ponieważ ufa stwórcy. Taka osoba wie, że ludzki los ma większy sens, wszystkie wydarzenia posiadają swój cel. Jezus kierował swoje słowa w szczególności do uczniów, którzy musieli znieść wiele upokorzeń, ludzkiej niechęci i trudności, aby dochować wierności swojemu Panu.