Wiersze dla dzieci są bardzo różnorodne. Dedykowane dzieciom wierszyki często znane są już od pokoleń – wychowywali się na nich rodzice, a czasem nawet i dziadkowie. Wiersze pełnią ważną rolę w rozwoju dziecięcej wyobraźni. Czytanie wierszyków najmłodszym może zaszczepić w nich miłość do poezji. Ważne, by wiersze były odpowiednio dostosowane do wieku dzieci – małym dzieciom należy czytać co innego, niż dzieciom starszym.
Spis treści
Brzechwa
Jan Brzechwa (1898-1966) jest najbardziej znanym polskim poetą, tworzącym właśnie dla dzieci. Kultowy jest jego wiersz pt. „Zoo”. Wypowiadają się w nim przeróżne zwierzęta, m.in. tygrys, struś, papuga, wilk, żółw, dzik, lew, żyrafa, krokodyl czy niedźwiedź. Wierszyki te zna praktycznie każdy Polak i nie trzeba nikogo przekonywać, że są one napisane po mistrzowsku – nie bez powodu bowiem odniosły one taki sukces. Brzechwa to także autor takich utworów jak „Leń”, „Tańcowała igła z nitką”, „Kłamczucha” czy „Samochwała”.
Autor ten napisał też wiele mniej znanych, lecz równie cennych utworów. Jednym z nich są „Psie smutki”. Jest to prosty i uroczy wierszyk o tym, jakie to smuteczki mają pieski – dziecko może dzięki temu wczuć się w perspektywę swojego pupila, uprzytomnić sobie, że każda istota, zarówno ludzka, jak i nieludzka, ma swoje zmartwienia i potrzeby.
Tuwim
Julian Tuwim (1894-1953) to kolejny znakomity poeta, który tworzył utwory także dla dzieci. Najsłynniejszym jego utworem jest lokomotywa – dzięki konstrukcji tego wiersza doskonale się go zapamiętuje, będzie to więc świetne ćwiczenie pamięci dla dzieci. Jeśli chodzi o kultowe utwory, trzeba wspomnieć o takich wierszach jak „Abecadło”, „Ptasie radio” czy „Rzepka”. Utwory te są humorystyczne, budzą uśmiech nie tylko na twarzach dzieci, ale także na twarzach ich rodziców.
Kontrowersyjnym utworem Tuwima jest „Bambo”. Poeta z pewnością nie chciał ukazać bohatera swojego wiersza jako Innego, wręcz przeciwnie – chciał pokazać, że Murzynek Bambo podobny jest do dzieci z naszego kraju. Jednak współcześnie nie powinno już używać się słów „Murzyn” czy „Murzynek” na określenie osoby czarnoskórej – czytając więc wierszyk dzieciom, warto uprzytomnić im ten fakt.
Kern
Ludwik Jerzy Kern (1920/1921-2010) napisał wspaniały wiersz dla dzieci pt. „Dziwna zwrotka”. Utwór ten nazwać można wierszem graficznym, gdyż w środku każdej zwrotki mieści się dziura, którą zamieszkują różne postacie – Zając, Kret, Jeż, Kotki, Brysie oraz Ciotka. Wiersz ten zdecydowanie pobudza wyobraźnię dziecka i pokazuje, ze poezja może być kreatywna i łączyć sztukę słowa ze sztuką obrazu. Dla niejednego dziecka wierszyk ten będzie ulubionym i najlepiej zapamiętanym utworem z dzieciństwa.
Kern napisał wiele innych fascynujących wierszyków dla dzieci. Jednym z nich jest „Psia niedziela”. Jest to bardzo ciekawy wiersz, gdyż koncept psich wystaw jest tu odwrócony – to psy wybierają swojego najlepszego pana! Utwór jest bardzo zabawny i bez wątpienia zapada w pamięć.
Kern proponuje też wiersze dla nieco starszych dzieci. Np. w utworze „Kości” poeta nawiązuje do powiedzenia Cezara „Kości zostały rzucone” – wiersz ten z pewnością nie będzie zrozumiały dla dzieci młodszych, ale może rozśmieszyć te starsze.
Krasicki
Ignacy Krasicki (1735-1801) napisał serię bajek, które na pewno nie są przeznaczone dla najmłodszych. Te bajki mają często trudny morał i pojmie je tylko starsze dziecko, nastolatek czy dorosły. Jedną z bajek Krasickiego jest „Kruk i lis”. Opowiedziana zostaje historia kruka, która ma w dziobie ser. Lis podstępnie chwali kruka, chcąc, by ten otworzył dziób. Wreszcie, pod wpływem pochwał, ptak otwiera swój dziób i w ten sposób traci ser – bowiem lis wykorzystuje okazję i go przechwytuje. Ta bajka, jak wiele innych bajek Krasickiego, mówi o tym, że nie należy być naiwnym – trzeba strzec się tych, którzy będą wobec nas postępować nieuczciwie. Starsze dziecko powinno w mig pojąć tę naukę.
Podsumowanie
Wiersze dla dzieci to fascynująca literatura, które może zachwycić zarówno tych najmłodszych, jak i tych starszych odbiorców. Wiersze te są bardzo kreatywne, napisane z pomysłem, zabawne, dlatego tak dobrze zapadają one w pamięć.